2دانشجوی دکتری حقوق جزاوجرم شناسی دانشکده حقوق وعلومسیاسی دانشگاه شیراز
تاریخ دریافت: 10 آبان 1394،
تاریخ بازنگری: 06 خرداد 1395،
تاریخ پذیرش: 01 تیر 1395
چکیده
به دلیل وجود صلاحیت سرزمینی و فراسرزمینی و درگیرشدن افراد در فعالیتهایی که مرزهای سیاسی را درنوردیده، ممکن است وقوع عمل مجرمانه در سرزمین یک دولت، با لحاظ عناصر بینالمللی، منجر به اختلاف دو یا چند دولت یا حتی دادگاههای بینالمللی در ادعای اعمال صلاحیت بر اساس اصول مختلفی شود. در این حال، کدام دادگاه داخلی یا بینالمللی، صلاحیت رسیدگی دارد؟ هرچند در حقوق جزای بینالملل بهخاطر حفظ حاکمیت دولتها برخلاف حقوق بینالملل خصوصی، نمیتوان پاسخ قاطعی به این سؤال داد و قاعده حل تعارض وجود ندارد، میتوان مواردی را یافت که دادگاه، دست از اصول حاکمیتی خود کشیده و دادگاه دیگری را صالح میداند و بدین ترتیب، تعارض صلاحیت، حل شده یا مانع شکلگیری چنین تعارضی خواهد شد. باوجود این، قواعد و راهحلهایی در قلمرو حقوق جزای بینالملل وجود دارد که میتوان از آن برای حل تعارض یا پیشگیری از وقوع تعارض صلاحیت استفاده کرد. راهحلهایی همچون صلاحیت برتر، قاعدة «یا محاکمه کن یا مسترد کن»، استرداد مجرمین، منع تعقیب مجدد، احاله دادرسی کیفری و ... مطرح شده که در این مقاله، ضمن بیان این راهحلها، پیشنهادهایی برای حل تعارض صلاحیت ارائه خواهد شد.
Solutions of Conflict of Jurisdictions in the Scope of International Criminal Law
نویسندگان [English]
Fazlollah Foroughi1؛ Behzad Joudaki2
1Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Shiraz
2PhD Student of Criminal Law and Criminology, University of Shiraz
چکیده [English]
On the account of territorial and extraterritorial jurisdiction and also engagement of persons in activities that cross from boundaries of states, it is possible that incidence of a criminal conduct in the territory of one state, with regard to its international elements, result in dispute between two or more states or even international courts in claiming jurisdiction over it according to different principles. However, in the international criminal law unlike private international law, because of protection of sovereignty of states, we cannot decisively answer to this question and there is no solution of conflict laws, but we can find out some cases that one court withdraws its sovereignty rights and proclaims that other courts are competent to persecute and investigate the cases, thus conflict of jurisdiction can be solved or would be prevented ab initio in such a conflict. Nevertheless, there are rules and solutions in the scope of international criminal law that can be used for solving conflicts or prevention of conflict of jurisdictions; solutions such as preferable jurisdiction, “aute dedere aute judicare” rule, extradition of criminals, non bis in idem, transferring of criminal proceeding and etc. have been discussed in this paper, beside the explanation of this solutions, we submit some proposal in order to resolving conflict of jurisdictions.
کلیدواژهها [English]
Jurisdiction, Court, Conflict, International Criminal Law
مراجع
الف) فارسی
ـ کتاب
اردبیلی، محمدعلی؛ «استرداد یا تعقیب»، حقوق کیفری بینالمللی؛ فرآیند، نظریه و چشماندازها، زیر نظر: نسرین مهرا، میزان، 1390.
آشوری، محمد؛ آیین دادرسی کیفری، جلد 2، سمت، 1382.
کریانگساک کیتیچایساری؛ حقوق کیفری بینالمللی، ترجمه: حسین آقایی جنتمکان، دانشور، 1382.
آکهرست، مایکل؛ کلیات نوین حقوق بینالملل، ترجمه: مهراب دارابپور، جهان معاصر، 1372.
حسیننژاد، حسینقلی؛ حقوق کیفری بینالمللی، چاپ نهم، میزان، 1383.
خالقی، علی؛ جستارهایی از حقوق جزای بینالملل، شهر دانش، 1388.
دلخوش، علیرضا؛ مقابله با جرایم بینالمللی: تعهد دولتها به همکاری، شهر دانش، 1390.
رضویفرد، بهزاد؛ حقوق بینالملل کیفری، میزان، 1390.
شریعتباقری، محمدجواد؛ حقوق کیفری بینالمللی، چاپ پنجم، جنگل، 1387.
کسسه، آنتونیو؛ حقوق کیفری بینالمللی، ترجمه: زهرا موسوی، اردشیر امیرارجمند و حسین پیران، جنگل، 1387.
محسنی، مرتضی؛ دوره حقوق جزای عمومی، جلد 1، چاپ دوم، گنج دانش، 1375.
مؤمنی، مهدی؛ حقوق بینالمللی کیفری، شهر دانش، 1393.
ـ مقاله
بیگزاده، ابراهیم و ندا میرفلاح نصیری؛ «تعهد به استرداد یا محاکمه در حقوق عرفی و رویهقضایی بینالمللی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 66، 1393.
پوربافرانی، حسن؛ «ماهیت و انواع صلاحیت در حقوق جزای بینالملل»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال چهارم، شماره 12، 1381.
پوربافرانی، حسن؛ احسان اکبریفرد و حسن بدری؛ «انتقال محکومین به حبس در موافقتنامههای بینالمللی با نگاهی به مبانی فقهی»، فصلنامه پژوهشهای تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال اول، شماره 1، پاییز 1393.
جلالی فراهانی، امیرحسین؛ «صلاحیت کیفری در فضای سایبر»، مجله فقه و حقوق، سال سوم، شماره 11، زمستان 1385.
خالقی، ابوالفتح و بهزاد جودکی؛ «دادگاه ذیصلاح در بزه معاونت در جرم در قلمرو حقوق جزای بینالملل»، مجله مطالعات حقوقی شیراز، دوره دوم، شماره 2، 1389.
خالقی، علی؛ «انتقال محکومان: تحولی بزرگ در شناسایی اعتبار احکام کیفری خارجی در ایران»، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی، شماره 64، تابستان 1383.
رنجبریان، امیرحسین؛ «قانون 1993ـ 1999 بلژیک، رأی 14 فوریه 2002 دیوان بینالمللی دادگستری صلاحیت کیفری جهانی در بوته آزمون»، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی، شماره 58، 1381.
فرجیها، محمد و امین آقایی؛ «جنبههای منفی و مثبت اصل صلاحیت شخصی در حقوق جزای بینالملل»، مجله مطالعات بینالمللی پلیس، شماره 9، بهار 1391.
فروغی، فضلاله؛ «مطالعه تطبیقی اصل صلاحیت جهانی در حقوق کیفری آلمان و امریکا»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوقوعلوم سیاسی، دوره 38، شماره 2، تابستان 1387.
فروغی، فضلاله و امیر البوعلی؛ «صلاحیت کیفری مراجع قضایی در فضای سایبر»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 58، 1391.
عزیزی، ستار؛ «جایگاه ماده 103 منشور ملل متحد در حقوق بینالملل عام»، مجله فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 7، 1392.
کلیپ، آندره؛ «صلاحیت تکمیلی و صلاحیت متقارن در اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری»، ترجمه: مهدی حدادی، مجله فقه و حقوق، سال دوم، 1384.
ـ پایاننامه
ایزدی، علی؛ تعارض صلاحیت بین دادگاهها و دیوانهای بینالمللی، رساله دکتری حقوق بینالملل، دانشکده حقوقوعلومسیاسی دانشگاه تهران، 1392.
جاویدزاده، علیاوسط؛ صلاحیت دادگاه کیفری در حقوق جزای بینالملل (بررسی تطبیقی در حقوق جزای فرانسه و ایران)، پایاننامه کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه امام صادق (ع)، 1376.
ـ جزوه
دوندیو دووابر، هانری؛ رساله حقوق جنایی و قانونگذاری مقایسهای، ترجمه: علی آزمایش، پلیکپی انتشارات دانشکده حقوق دانشگاه تهران، 1351.
ب) انگلیسی
- Books
Bassiouni, Cherif, Aut Dedere Aut Judicare: The Duty to Extradite or Prosecute in International Law, Martin Nijhoff, London, 1995.
Hirst, Michael, Jurisdiction and the Ambit of the Criminal Law, Oxford University Press, London, 2003.
Lowenfeld, Andreas, Public Law in the International Arena: Conflict of Laws, International Law, and Some Suggestions for Their Interaction, Sijthoff & Noordhoff, 1980.
Ryngaert, Cedric. Jurisdiction in International Law, Oxford University Press, London, 2008.
- Articles
Abelson, Adam. “The Prosecute/Extradite Dilemma: Concurrent Criminal Jurisdiction and Global Governance”, NYU Journal of International Law and Politics, vol. 16, 2010.
Colangelo, Anthony. “Constitutional Limits on Extraterritorial Jurisdiction: Terrorism and the Intersection of National and International Law”, Harvard International Law Journal, vol. 48, 2007.
Dax Eric, Lopez. “Not Twice for the Same: How the Dual Sovereignty Doctrine is Used to Circumvent non bis in idem”, 33 Vand. J. Transanat. 2002.
Gerard, Coffey, “Resolving Conflicts of Jurisdiction in Criminal Proceedings: Interpreting NE BIS IN IDEM in Conjunction with the Principle of Complementarity”, New Journal of European Criminal Law, vol. 4, 2013.
Ireland-Piper,Danielle, “Extraterritorial Criminal Jurisdiction: Does the Long Arm of the Law Undermine the Rule of Law?”, Melbourne Journal of International Law. vol. 13, 2008.
Karl M. Meessen, “Conflicts of Jurisdiction under New Restatement Conflicts of Jurisdiction”, Law and Contemporary Problems, vol. 50: No. 3, 2002.
Lattanzi, Flavial. “The Complementary Character of the Jurisdiction of the Court with Respect to National Jurisdictions” in The International Criminal Court, Comments in the Draft Statute, University of Teramo, 1998.
Painter, Richard, “The Dodd-Frank Extraterritorial Jurisdiction Provision: Was it Effective, Needed or Sufficient?” Harvard Business Law Review, vol. 1, 2011.
- Documents
General Assembly Resolution U.N.Doc GA/Res/45/118/1990.
Council Framework Decision 2009/948/JHA.
- Reports
The Obligation to Extradite or Prosecute (Aut Dedere Aut Judicare), Final Report of the International Law Commission, 2014.